اصول و فنون مشاوره مدارس ویژه فرهنگیان و دانشجو معلمان

اصول و فنون مشاوره مدارس

هدف مشاوره کمک و یاری رساندن به مراجع است تا مهمترین و شایسته‌ترین راه‌ها را انتخاب کند و عاقلانه‌ترین تصمیمات را اتخاذ نماید. در بطن چنین تصمیم‌گیری درک خویشتن، بینش فردی و اجتماعی، فراگیری و داشتن رفتاری مفید و مؤثر برای خود و جامعه نهفته است.

فنون راهنمایی

فنون راهنمایی انواع مختلف دارد که هر یک در جای خود دارای اهمیت می‌باشد. نکته مهم آن است که در جریان راهنمایی باید از همه فنون استفاده شود و اطلاعات به دست آمده با هم مقایسه گردند تا نتایج معتبر و مطمئن‌تری به دست آید. فنون مذکور از لحاظ نتیجه به دست آمده به دو گروه تقسیم می‌شوند: فنونی که نتایج آن‌ها عینی است و شامل آزمون‌های تراز شده می‌باشند و فنونی که نتایج آن‌ها کم و بیش ذهنیاست. نکته مهم این است که در مشاوره و راهنمایی باید از تکنیک‌های عینی و ذهنی هر دو استفاده شود: زیرا فنون تستی با این که ما را به نتایج مفید می‌رساند ولی شناخت دانش‌آموز تنها با این فنون نه ممکن است و نه ما را به نتایج مطلوب می‌رساند. لذا باید نتایج تست‌ها را با نتایج حاصل از تکنیک‌های غیر تستی مقایسه کرد و بر اساس نتایج حاصل نسبت به راهنمایی دانش‌آموز اقدام نمود. ما حصل کلام اینکه فنون و روش‌های راهنمایی و مشاوره دربرگیرنده جریان‌ها، فعالیت‌ها، اقدامات و مراحلی است که بین نقطه آغاز و حصول اهداف قرار دارد.

• مهم‌ترین فنون راهنمایی عبارتند از:

۱- مشاهده

۲- واقعه‌نویسی

۳- مقیاس درجه‌بندی رفتار

۴- پرسشنامه و سؤالیه

۵- شرح حال‌نویسی

۶- فهرست مطابقه (چک لیست)

۷- گروه سنجی (سوسیومتری)

۸- تست (آزمون)

۹- مصاحبه

راحل مصاحبه مشاوره‌ای

۱- مراحله‌ی بقاء: در این مرحله مشاور بیش از آنکه به گفتار مراجع گوش فرا دهد و به حل مشکل او بیندیشد نگران وضع روانی خویش است و دوست دارد جلسه هر چه زودتر به اتمام برسد و مشاور در این مرحله احساس بی‌کفایتی، نگرانی شدید و پریشانی و عدم امنیت می‌کند

۲- مرحله وابستگی: مشاور بر اثر احساس بی‌کفایتی بشدت به یک منبع بیرونی برای دریافت کمک متکی می‌شود و به علت ترس از عدم موفقیت امنیت روانی‌اش متزلزل می‌گردد.

۳- مرحله مکاشفه: در این مرحله مشاور کاربرد روش‌ها و فنون متعدد مشاوره را مورد عمل و تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد و نتیجه می‌گیرد که فقط یک روش صحیح برای انجام مشاوره وجود ندارد

۴- مرحله ثبات: مشاور از این مرحله به تدریج در انجام کارش استقلال پیدا می‌کند و می‌تواند بدون کمک دیگران به تشکیل جلسات مشاوره بپردازد.

۵- مرحله تقویت: مشاور در این مرحله با توجه به مطالعه آثار دیگران و تحقیقات انجام شده به توسعه و بهبود روش خود می‌پردازد.