تحلیل محتوای کتب فارسی دوره ابتدایی ویژه عموم

تحلیل محتوای کتب فارسی دوره ابتدایی 

تعلیم و تربیت را اساسی ترین رکن توسعه و پیشرفت یک جامعه می دانند. توجه جدی به تعلیم و تربیت می تواند رشدهمه جانبه جوامع را در پی داشته باشد. برنامه ریزی درسی یکی از مهم ترین موضوعات آموزش وپرورش است که تالیف کتب درسی زیرمجموعه آن است. محتوای کتب درسی باید با مراحل آموزش و پرورش، مراحل رشد کودکان، مدت تحصیل، پیشرفت علوم و فنون، امکانات اجرائی قابل حصول، علایق کودکان، روش های آموزشی، نیازهای زندگی کودک و جامعه تناسب داشته باشد. اهداف دوره ابتدایی شامل: اهداف اعتقادی، اخلاقی، علمی و آموزشی، فرهنگی هنری، اجتماعی، زیستی، سیاسی و اقتصادی است.

کتاب درسی مهمترین و پر کاربردترین رسانه آموزشی در کشور ایران است. این رسانه با اهمیت در بردارنده بخش های نوشتاری، تصویرها و تمرین هایی است که در راستای تحقق هدف های کتاب انتخاب و سازماندهی می شوند. از سوی دیگر آموزش خواندن و نوشتن به عنوان کلید ورود به نظام آموزش رسمی کشور، اهمیت کتاب های درسی «بخوانیم و بنویسیم» را برای پایه اول ابتدایی دو چندان کرده است.

هدف نظام آموزشی کمک به دانش آموز برای رسیدن به حیات طیبه است دانش آموز باید ارزش های جامعه را بشناسد و محیطی مناسب برای خود و دیگران فراهم سازد کتاب درسی بعنوان مهم ترین ابزار این نظام نقش مهمی دارد.

تحلیل محتوای کتاب درسی یک روش تحقیق کیفی است که برای شناسایی مقوله‌های زیربنایی متن کتاب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از روش­‌های پژوهشی که برای کتاب‌­های درسی به کار می‌‌رود، تحلیل محتوا است. این امر می‌تواند به روشن شدن مسئله کمک کند. نقاط قوت و ضعف احتمالی کتاب‌های درسی را برای اصلاح و تغییر احتمالی محتوا، متناسب با اهداف تعیین شده و اصول علمی پیشنهاد کرده و همچنین شیوۀ درست طراحی را در اختیار مدیران و برنامه ریزان و مؤلفان کتاب‌های درسی قرار دهد.

نظام آموزشی فعلی کشور، یک نظام متمرکز و برنامه درسی آن منحصر به کتاب درسی است که در کل کشور استفاده می‌شود. این در حالی است که با توجه به وسعت کشور، تنوع و تعدد اقوام و مشکلات ناشی از آن، رشد سریع علوم و فناوری، تغییر سریع در هنجارها و ارزش‌های اجتماعی، ضرورت دارد که کتاب‌های درسی با دقت کافی و در حد امکان، عاری از هر عیب و نقص مطابق با اهداف تعیین شده و اصول علمی تالیف شوند.

چگونگی تنظیم محتوای کتب درسی عامل مهمی در تعیین چگونگی یادگیری است. گاهی عدم کارایی و نامناسب بودن محتوا و عدم تناسب آن با توانایی درک و فهم دانش آموزان، یادگیری را مشکل می‌کند یا نتیجه ی کمتر از انتظار به بار می‌آورد. بنابراین، در تهیه کتب درسی موثر و اثربخش، فعالیت آموزشی و تجارب یادگیری باید به گونه‌ای تنظیم شوند که یکدیگر را تقویت کنند و فعالیت‌های یادگیری با توانایی‌های دانش آموزان منطبق باشند، تا بتوانند الگوی رفتاری موردنظر را در یادگیرنده به وجود بیاورند.